melamgiau
🦀Cua Kỳ Cục🦀
Chính sự phổ biến rộng rãi của crypto mà chính phủ các nước cũng không thể làm ngơ trước sự phát triển này. Và thay vì chấp nhận các loại tiền mã hóa như Bitcoin hay Ethereum, chính phủ các nước đang dần bắt tay vào phát triển CBDC của mình. Vậy CBDC là gì? Chúng ta sẽ tìm hiểu về đồng tiền này trong bài viết hôm nay bạn nhé.
CBDC là gì?
CBDC (Central Bank Digital Currency) tạm dịch là Tiền tệ Kỹ thuật số được phát hành bởi Ngân hàng Trung ương. Đây là một loại tiền tệ kỹ thuật số được phát hành dưới dạng Token, được kiểm soát và đảm bảo bởi Ngân hàng Trung Ương của một quốc gia hoặc vùng lãnh thổ có chủ quyền.Có thể gọi CBDC là dạng kỹ thuật số của tiền pháp định (Fiat) và sẽ được hỗ trợ bởi một lượng dự trữ tiền tệ phù hợp như vàng hoặc ngoại tệ.
Giống như một tờ tiền làm bằng giấy mang một số sê-ri duy nhất, mỗi đơn vị CBDC cũng sẽ có thể được phân biệt rõ ràng để tránh bị làm giả. CBDC sẽ hoạt động song song với các loại tiền tệ được quản lý khác như tiền xu, tín phiếu, giấy bạc và trái phiếu.
CBDC nhằm mục đích mang lại những gì tốt nhất của cả thị trường tài chính truyền thống và tiền điện tử. Đó là sự tiện lợi và bảo mật có được từ hình thức tiền điện tử và việc lưu thông tiền được quản lý, bảo đảm bởi chính phủ mỗi quốc gia. Trong đó, Ngân hàng Trung ương cụ thể hoặc cơ quan tiền tệ có thẩm quyền khác của quốc gia sẽ tự chịu trách nhiệm về hoạt động của mình.
Ngoài ra, CBDC còn được tạo ra với mục đích giải quyết vấn đề chi phí và thời gian giao dịch xuyên biên giới, giúp giao dịch được thực hiện một cách dễ dàng, loại bỏ các quy đình thông qua trung gian như ngân hàng thương mại hiện tại.
Mỗi quốc gia có thể lựa chọn cách triển khai CBDC khác nhau, nhưng phổ biến nhất là lựa chọn triển khai dựa trên công nghệ blockchain. CBDC không đóng vai trò thay thế hoàn toàn mà sẽ hoạt động song song cùng hệ thống tiền tệ hiện tại.
Phân loại CBDC
CBDC được phân thành 2 nhóm chính, bao gồm: Wholesale CBDC và Retail CBDC.Wholesale CBDC
Wholesale CBDC đúng như tên gọi của nó:- Là đồng tiền kỹ thuật số được sử dụng trong thị trường liên ngân hàng bán buôn.
- CBDC sẽ giúp giải quyết các vấn đề bao gồm việc gia tăng hiệu quả trong thanh toán liên ngân hàng bán buôn trong nước hoặc đa quốc gia, điều mà ngày nay vẫn còn nhiều bất cập chưa được giải quyết.
Retail CBDC
- Retail CBDC hay còn gọi là tiền tệ kỹ thuật số được phát hành rộng rãi cho công chúng, ai cũng có thể sở hữu, truy cập và sử dụng.
- Retail CBDC liên quan đến việc tăng khả năng tài chính toàn diện (financial inclusion), hoặc đóng vai trò thay thế cho tiền mặt trong các nền kinh tế nơi tiền mặt trở nên cạn kiệt.
Tính chất của CBDC
Công nghệ sổ cái phân tán (DLT)
Công nghệ sổ cái phân tán là công nghệ mà mạng lưới Bitcoin đang ứng dụng và hoạt động trên đó. Công nghệ này sẽ cho phép mọi người có quyền ngang hàng với nhau, có thể giao dịch mà không cần chịu sự kiểm soát bởi bất kỳ thực thể nào.CBDC cũng được ứng dụng công nghệ sổ cái phân tán, tuy nhiên điểm khác biệt đó là CBDC sẽ được lưu trữ bởi các ngân hàng truyền thống trong một hệ thống sổ cái, và sổ cái này sẽ được quản lý bởi Ngân hàng Trung ương của mỗi quốc gia.
Tính chất tập trung
Đối với Bitcoin, đây là đồng tiền có nguồn cung giới hạn với 21 triệu đồng BTC. Đây cũng chính là yếu tố gây tranh cãi rằng BTC không thể được sử dụng để trở thành tiền tệ của một đất nước.Còn CBDC thì lại khác, sẽ chịu sự kiểm soát bởi ngân hàng trung ương về nguồn cung tiền để có những biện pháp phù hợp, linh hoạt nhằm kích thích nền kinh tế trong những lúc khó khăn, hoặc thiết lập hành lang lãi suất và thực hiện nhiều vai trò quan trọng khác nữa.
Chi phí thấp và hiệu quả
Việc vận dụng công nghệ vào hệ thống tiền tệ như CBDC sẽ giải quyết được nhiều vấn đề về chi phí. Nhờ công nghệ mà các tổ chức tài chính trong nước và cả các quốc gia được kết nối nhiều hơn, tạo ra các kênh chuyển tiền với chi phí thấp hơn mà tốc độ gần như ngay tức khắc.Theo dõi thanh khoản
Với công nghệ sổ cái phân tán DLT thì các hoạt giao dịch sẽ được ghi nhận đầy đủ và cập nhật nhanh chóng đến hệ thống tài chính. Nhờ đó nhà nước có thể biết được các hoạt động dòng tiền ra, vào nhằm ngăn chặn tội phạm tài chính, điểm hình là tội phạm rửa tiền.Mô hình hoạt động dự kiến của CBDC
Hiện tại chưa có quốc gia nào áp dụng CBDC chính thức, tất cả đều trong giai đoạn nghiên cứu và thử nghiệm nên chưa có bất kỳ mô hình chắc chắn nào. Tuy nhiên có một mô hình dự kiến được đưa ra được gọi là mô hình Auer và Böhme (2020a). Chúng ta sẽ cùng tham khảo mô hình này nhé.Mình sẽ đưa ra mô hình tiền tệ hiện tại và mô hình dự kiến của CBDC để bạn đọc có sự so sánh rõ ràng hơn.
Mô hình tiền tệ hiện tại
Đối với mô hình tiền tệ truyền thống hiện tại, sẽ có 2 loại tiền tệ chính:- Tiền mặt (cash).
- Tiền gửi ngân hàng (hay còn gọi là Electronic Money).
Trong quá trình này, ngân hàng thương mại sẽ chia khoản thu hồi đó thành 2 phần: Dự trữ và Nợ. Họ sẽ gửi một phần về khoản dự trữ ở các ngân hàng trung ương. Tuy nhiên vấn đề đặt ra là khoản dự trữ này không bao giờ được lấp đầy nên sẽ có lúc mất thanh khoản, bị gian lận hoặc sự cố kỹ thuật.
Mô hình dự kiến của CBDC
Đối với mô hình Retail CBDC dự kiến, người dùng được yêu cầu CBDC và tương tác CBDC trực tiếp với ngân hàng trung ương. Được mô tả theo từng bảng dưới đây:Mô hình "CBDC trực tiếp", trong đó ngân hàng trung ương xử lý tất cả các khoản thanh toán trong thời gian thực và từ đó lưu giữ hồ sơ về tất cả các khoản nắm giữ.
Mô hình CBDC trực tiếp
Mô hình CBDC kết hợp là sự kết hợp cấu trúc hai cấp với các lệnh claim (yêu cầu) trực tiếp được gửi tới ngân hàng trung ương, trong khi các khoản thanh toán theo thời gian thực được xử lý bởi các bên trung gian.
Mô hình CBDC kết hợp
Có thể hình dung thêm một số biến thể khác của kiến trúc trên:
- Ngân hàng trung ương lưu trữ tất cả các khoản nắm giữ Retail CBDC (mô hình trên), các CBDC - PSP X, Y là các bên cung cấp dịch vụ thanh toán.
- Hoặc chỉ chạy một sổ cái tiếp nhận các khoản bán buôn (wholesale) (mô hình dưới).
Mô hình CBDC gián tiếp
Lợi ích của CBDC là gì?
Với những tính năng kể trên, chúng ta có thể dễ dàng rút ra được những lợi ích mà CBDC có thể mang lại cho hệ thống tài chính:- Cải thiện tốc độ giao dịch và tiết kiệm chi phí: Nếu CBDC được triển khai trên blockchain thì các giao dịch được thực hiện một cách nhanh chóng, cắt giảm trung gian của bên thứ ba giúp tiết kiệm chi phí và đẩy nhanh quá trình giao dịch hơn.
- Thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế của quốc gia: Bởi việc áp dụng CBDC giúp các hoạt động giao dịch được thực hiện nhanh chóng, phát sinh nhu cầu mua sắm và chi tiêu của người dân. Từ đó giúp nền nền kinh tế hàng hóa và dòng tiền lưu thông được phát triển.
- Tăng mức độ bảo mật và khả năng phục hồi hệ thống nhờ ứng dụng những đặc điểm của tiền kỹ thuật số là tính bảo mật và lưu trữ trên sổ cái phân tán.
- Tăng hiệu quả áp dụng chính sách tiền tệ của quốc gia: Mỗi quốc gia sẽ có những chính sách để điều tiết sức khỏe tiền tệ của họ như in thêm tiền/thu hồi tiền, tăng hoặc giảm lãi suất. Khi CBDC được kiểm soát và giao dịch kỹ thuật số thì mọi hoạt động sẽ được thực hiện dễ dàng, dòng tiền được kiểm soát chặt chẽ hơn.
Tương lai của CBDC sẽ như thế nào?
Mặc dù có sự phản đối mạnh mẽ từ một số ngân hàng thương mại ở các quốc gia, nhưng sự quan tâm của các Ngân hàng trung ương đến tiền tệ kỹ thuật số không những không giảm đi mà thực tế còn tăng lên.Hiểu rằng họ cần phải sở hữu một loại tiền mã hóa riêng, các ngân hàng trung ương đã âm thầm và chủ động thực hiện các thử nghiệm đối với các phiên bản CBDC này.
Năm 2019, Ngân hàng Thanh toán Quốc tế (BIS) đã công bố một cuộc khảo sát về các ngân hàng trung ương và CBDC, khảo sát ghi nhận 85% các ngân hàng trung ương nói rằng họ khó có thể phát hành một CBDC trong 3 năm tới. Còn 1/4 trong số đó tiết lộ rằng họ đã có ý định sẽ phát hành CBDC và sẽ sớm thực hiện nó. Và 70% ngân hàng trung ương cũng thừa nhận rằng họ đang bắt tay nghiên cứu về vấn đề này.
Điều này đang dần được khẳng định khi ngày càng nhiều ngân hàng quốc gia bắt đầu với kế hoạch phát triển CBDC của mình. Trong đó có cả Việt Nam khi vừa đây chính phủ đã phát hành công văn nghiên cứu và thí điểm sử dụng tiền mã hóa.
