BrendaLe
🐟Cá Con Lom Dom🐟
1. Cardano là gì?
- Cardano được lên ý tưởng từ 2015, năm 2017 được triển khai
- Charles Horkinson là nhà sáng lập, Cardano được điều hành bởi 3 tổ chức:
- Cardano Foundation
- Emurgo
- IOHK
- Là thế hệ blockchain 3.0 nhằm giải quyết những vấn đề của blockchain cũ: khả năng mở rộng, tính phi tập trung, phí giao dịch…
2. Cơ chế đồng thuận
Cardano được xây dựng trên nền tảng cơ chế đồng thuận PoS và phát triển thành Ourboros-Proof of Stake
- Cơ chế đồng thuận theo Ouroboros cho phép sử dụng lượng cổ phần nắm giữ trong hệ thống để xác định sự đồng thuận.
- Ouroboros: trái tim của cơ chế là các stake pool (server nodes được chạy bởi nhà vận hành, người nắm giữ cổ phần được tham gia như là nhà ủy thác)
- Ouroboros chia thời gian thành các epochs:
- Epoch (5 ngày) chứa 432,000 slots
- Lựa chọn các slot leader: trung bình 20s sẽ đề cử 1 node và nếu node được chọn ngẫu nhiên đóng block thì sẽ được thêm vào chuỗi (more stake more chance)
3. Các đặc tính đang chú ý của Cardano
- Scalability: Hydra (vào giao đoạn Basho) cho phép mở rộng số lượng giao dịch lên nhiều. Một đầu Hydra có thể hỗ trợ khoảng 1000tps
- Interoperability: kết nối nhiều hệ thống blockchain, hệ thống tập trung (cross-chain, tokens, smart contracts)
- Sustainability: Cơ chế PoS cho phép cộng đồng duy trì sự phát triển liên tục bằng cách tham gia đề xuất và thực hiện cải tiến hệ thống
4. Ngôn ngữ lập trình smart contract
- Plutus: ngôn ngữ lập trình Haskell, có thể triển khai smart contract ở on-chain và off-chain
- Marlowe: thiết kế cho lĩnh vực tài chính, không yêu cầu quá nhiều kỹ thuật
- Glow: được thiết kế làm 1 máy ảo để tương thích với Solidity của ETH, mục đích để chuyển các smart contract ở ETH, BSC dễ dàng
- Extended UTXO model: một mô hình mở rộng UTXO cho phép hỗ trợ đa dạng các loại tài sản, smart contract trên hệ thống
- Phí giao dịch: khoảng 0,16 ADA (hiện tại chưa cập nhật)
5. Cardano node
- Một pool là tập hơp các node chạy trong nó được gọi là cardano node. Cardano có hơn 4000 pools staking để duy trì hệ thống mang đến tính phi tập trung
- Là một top-level component trong mạng lưới
- Nhà khai thác vận hành các node để xác minh, xử lý, ghi nhận thông tin lên chuỗi.
6. SPO (Stake pool operator)
- Nhà vận hành /khai thác
- Người ủy thác
- Pledge: Cam kết của nhà khai thác
- Phần thưởng đóng block:
- Tất cả các phí giao dịch trong block đó
- Lấy từ tổng cung
- Các loại phí
- Fix cost: >= 340 ADA
- Margin: 0-99%
7. Staking và những điều cần biết
- Cơ chế đồng thuận PoS
- Producer node, relay node, pledge, hệ số k, hệ số d, block, epoch, slot, snapshot, delegate, reward
- Người sở hữu ADA trong dài hạn có nhu cầu gia tăng lượng ADA nắm giữ -> stacking (ủy thác vào các pool có khả năng đóng block mới)
- Staking đem lại lợi nhuận tối thiểu 5%/năm/lượng ADA đem staking
- ADA của người nắm giữ hoàn toàn nằm trong ví cá nhân của họ, số ADA này không bị lock, có thể ủy thác, chuyển pool, mua, bán bất cứ lúc nào
- Số ADA được trả thưởng trực tiếp vào ví đang staking và tiếp tục staking.
