Nguoi_doc_sach
🐋Cá Voi Phake🐋
1. Off-chain
Là giải pháp cho phép mở 1 kênh riêng để thực hiện nhiều giao dịch trực tiếp giữa người gửi và người nhận với nhau bên ngoài chuỗi chính mà chỉ cần thực hiện 2 giao dịch trên chuỗi chính. Đầu tiên là yêu cầu mở 1 kênh giao dịch, những người tham gia sẽ phải ký vào 1 hợp đồng đa bên để tạm khóa 1 phần tài sản. Sau khi kết thúc giao dịch cuối thì thực hiện giao dịch đóng kênh và mở khóa phần tài sản. Giải pháp mở rộng này, chỉ phù hợp với các giao dịch chuyển tiền mà không thể áp dụng với các dạng hợp đồng thông minh phức tạp hơn. Ngoài ra, khi người dùng muốn rút tiền ra khỏi các kênh này, thường phải đợi thời gian khá dài.
2. Side-chain
Sidechain là một block chain độc lập chạy song song với blockchain ETH, chúng không phụ thuộc vào chain chính cả về an ninh (security) và cơ chế đồng thuận (consensus). Hay nói cách khác là side chain có cơ chế đồng thuận và an ninh riêng của mình. Nổi bật nhất trong các side-chain của ETH chính là polygon. Cung cấp các giải pháp về security, hợp đồng thông minh và các công cụ kết nối với ETH sẵn sàng cho các lớp ứng dụng có thể chạy trên nền tảng ETH hoặc trên chính polygon. Với token chính là matic và cơ chế PoS. Polygon đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc nâng tầm mở rộng mạng lưới ETH. Tuy nhiên vì có giải pháp security và cơ chế đồng thuận riêng, do đó tính an ninh bảo mật và phi tập trung của các giải pháp này cần phải được xem xét kỹ lưỡng.
3. Rollups
Là giải pháp giảm tải các giao dịch trên chuỗi chính, bằng cách đưa các giao dịch này ra 1 chuỗi phụ và xử lý trên chuỗi phụ. Sau khi kết thúc, thì toàn bộ các giao dịch trên chuỗi phụ được ghi lại dữ liệu lên chuỗi chính. Vấn đề security vẫn do chuỗi chính xử lý, do đó không làm giảm tính an ninh mạng lưới. Giải pháp rollups thực thi các hợp đồng thông minh trên chuỗi chính thực hiện các tác vụ như: đặt cọc, rút tài sản, xác thực giao dịch… Các giải pháp rollups giúp giảm tải cho chuỗi chính, và thực hiện giao dịch nhanh hơn, rẻ hơn so với chuỗi chính rất nhiều. Tuy nhiên, do thực hiện ngoài chuỗi với số lượng giao dịch bị chia nhỏ ra, vấn đề tổng thanh khoản trên mỗi chuỗi phụ sẽ gặp vấn đề, dẫn đến tổn hao trượt giá lớn cho người dùng. Có 2 dạng rollup phổ biến nhất là zk rollup và optimistic rollup.
- Zk Rollup:Toàn bộ các giao dịch ngoài chuỗi chính, sẽ được gói gọn lại thành 1 giao dịch và được mã hóa với zk SNARK và phần bằng chứng mã hóa này được ghi lên chuỗi chính. Điều này giúp giảm tải cho chuỗi chính và nhanh chóng chứng mình hay kiểm tra tính đúng đắn của bằng chứng. Với giải pháp này các giao dịch sẽ được thực hiện nhanh hơn rất đáng kể. Tuy nhiên việc triển khai zk snark với các hợp đồng thông minh và EVM lại cực kỳ phức tạp và rất khó thực hiện.
- Optimistic Rollup: Ý tưởng chính ở đây là cho phép gửi phần tối thiểu dữ liệu lên chuỗi chính với giả định là dữ liệu này là hợp lệ. Nếu sau khi kiểm tra dữ liệu đúng là hợp lệ thì chuỗi chính ko phải làm gì thêm. Nhưng nếu dữ liệu là không hợp lệ thì sẽ tiến hành xử lý lại trạng thái giao dịch và xử phạt kẻ gửi dữ liệu gian lận. Để đạt được điều này cần có hệ thống trung gian giải quyết tranh chấp: phát hiện gian lận, kiểm tra bằng chứng gian lận và xử lý hành vi gian lận bị phát hiện. Nhưng đối tượng xử lý giao dịch trên chuỗi phụ sẽ phải thế chấp 1 lượng tài sản nhất định để đảm bảo. Optimistic rollup là giải pháp phức tạp hơn về mặt trình tự thực hiện giao dịch off-chain, cần nhiều kỹ thuật giữa người xử lý giao dịch và người kiểm tra lỗi. Do đó sẽ làm chậm đáng kể so với zk rollup. Tuy nhiên optimistic rollup lại cho phép chạy các hợp đồng thông minh tương thích EVM, do đó phù hợp với việc mở rộng các ứng dụng phi tập trung tương thích với hợp đồng thông minh.
Qua các tổng hợp trên, ta có cái nhìn sơ lược về các giải pháp mở rộng 1 blockchain hiện hữu đang bị quá tải bằng Layer-2. Cảm ơn anh em đã theo dõi bài viết này nhé!!
